Výstava fotografií Vladimíra Birguse Beze slov v Galerií Fotografii B&B v Bielsko-Biala

Twórcze zastosowanie koloru w fotografii stało się już cechą charakterystyczną stylu Vladimíra Birgusa. Ten uznany w międzynarodowych kręgach kurator, historyk fotografii, pedagog, długoletni kierownik Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie, to przede wszystkim artysta-fotograf, dla którego barwa jest podstawowym środkiem ekspresji.

Nie zawsze jednak tak było.

Zanim Birgus zainteresował się światem w kolorze, jego artystyczna droga prowadziła przez meandry fotografii kreowanej oraz obrazy w stylu humanistycznego i subiektywnego dokumentu. Dopiero fotografia barwna, w której, co warto podkreślić, należał do prekursorów w latach 80., stała się dla niego najdoskonalszym sposobem patrzenia, zrozumienia i przedstawiania otaczającej rzeczywistości. Intensywny kolor oraz ostre światło to walory formalne, którymi na wielu fotografiach posługuje się autor, aby przyciągnąć uwagę widza. Gdy już tego dokona i podejdziemy bliżej, aby przeczytać obraz, zaczyna on swoją opowieść, pełną niedopowiedzeń i pytań, na które nie ma odpowiedzi.

Birgusowych zdjęć nie można oglądać powierzchownie. Nie pozwala na to hipnotyzująca siła ludzkich postaci, zamkniętych w staranie przygotowanych ramach kompozycji. Fotografie są tu odbiciami ludzkiej egzystencji, widmami jej tajemnicy.

Nie chcemy i nie musimy wiedzieć, co jest za horyzontem, w kierunku którego zmierzają postacie ze zdjęcia, wykonanego na jednym z doskonale przystrzyżonych trawników Miami Beach. Nie zawsze w jego fotografiach pojawiają się wyraziste barwy oraz ludzie, czasami najnowsze prace artysty bywają niemal monochromatyczne.

Widok ludzi, którzy pozostawili swoje ręczniki na weneckiej plaży Lido mógłby być dla nas, poprzez swoją banalność, rozczarowaniem. W zamian jednak otrzymujemy silny, przyciągający obraz, który z jednej strony emanuje spokojem, ale jednocześnie niepokoi nas swoją wibrującą tajemnicą. Inne zdjęcie, z Wenecji, przedstawia pięcioro ludzi zwróconych w tym samym kierunku. Mimo tłumu, każdy jest tu samotny, nikt nie zwraca uwagi na kogokolwiek ze swoich towarzyszy.

Trudno oderwać wzrok oraz myśli od fotografii Vladimíra Birgusa. Pozostają one z nami na długo po wyjściu z przestrzeni galerii. Zachęcają do przyjrzenia się rzeczywistości w niebanalny i zaskakujący sposób. Tworzą w nas potrzebę medytacji nad jawieniem się świata.

Michał Szalast

Vladimír Birgus

Fotograf, kurator, historyk fotografii, profesor i kierownik Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie.

Jego fotografie prezentowane były na 85 wystawach autorskich i mieszczą się w wielu kolekcjach (m.in. Muzeum Sztuki Dekoracyjnej w Pradze, Muzeum Sztuki w Ołomuńcu, Galeria Morawska w Brnie, Słowacka Galeria Narodowa w Bratysławie, Muzeum Śląskie w Katowicach, Biblioteka Narodowa i Europejski Dom Fotografii w Paryżu, Muzeum Réattu w Arles, Ludwig Museum w Kolonii, Museum of Fine Arts w Houston, San Francisco Museum of Modern Art, Tokyo Museum of Photographic Art, Yokohama Museum of Art).

Jest autorem i współautorem 69 książek, m.in. „Tschechoslowakische Fotografie der Gegenwart” (Kolonia i Heidelberg 1990), „Czech Photographic Avant-Garde 1918–1948” (Praga i Stuttgart 1999, Cambridge i Londyn 2002), „František Drtikol” (Praga 2000), „Jaroslav Rössler – Czech Avant-Garde Photographer” (Cambridge i Londyn 2003), „Czeska fotografia XX wieku” (Praga 2010), „Na pierwszy rzut oka. Wybór czeskiej fotografii XX i XXI wieku” (Ołomuniec 2016), „Jindřich Štreit: Village People” (Berlin i Praga 2020), „Fotografia czeska w latach 1839–2019"(Praga 2021), „Michał Szalast: Albíni/Albinos/Albinosi” (Ostrawa 2023).

Był kuratorem i współkuratorem wielu wystaw w wielu muzeach i galeriach, na przykład: „Współczesne piękno: Czeska awangarda fotograficzna 1918–1948” (Barcelona, Paryż, Lozanna, Praga i Monachium 1998–1999), „Akt w czeskiej fotografii” (Praga, Ołomuniec, Moskwa, Paryż, Akwizgran, Poznań, Wrocław, Wałbrzych, Opawa, Bratysława, Ateny, Jindřichův Hradec i Warszawa, 2000–2009), „Czeska fotografia XX wieku” (Praga 2005, Bonn 2009), „Dawno, dawno temu na Wschodzie. Czesi oczami fotografów 1948–1989” (Praga 2009), „Intymny świat Josefa Sudka” (Paryż i Ottawa, 2016–2017), „Awangardowy fotograf Jaromír Funke” (Praga, Paryż, Frankfurt nad Menem i Ołomuniec, 2017–2018), „Václav Podestát: Daleko i blisko” (Praga, 2022).

Monografie:

• Tomáš Pospěch: „Vladimír Birgus. Cosi nevyslovitelného / Something Uspeakable”. KANT, Praga 2003.
• Štěpánka Bieleszová: „Vladimír Birgus. Fotografie 1972–2014 / Fotografie 1972–2014”. Muzeum Sztuki w Ołomuńcu i KANT Praga 2014.
• Danuta Kowalik-Dura, Adam Mazur: „Vladimír Birgus. Fotografia / Fotografia 1972–2017”. Muzeum Śląskie, Katowice 2017.

Czas trwania wystawy

5.-30.5.2023

0